การสร้างเงินฝากในระบบธนาคารพาณิชย์ (Money Creation)

แนวคิด คือ เงินฝากในระบบธนาคารพาณิชย์และการให้สินเชื่อ(การปล่อยกู้) จะทำให้ปริมาณ
เงิน (Money supply) ในระบบเศรษฐกิจเปลี่ยนแปลงไป
- กระบวนการสร้างเงินฝากของธนาคารพาณิชย์สามารถอธิบายได้โดยใช้งบดุล (Balance
sheet) หรือ “T-Account” แสดงรายการ 1. สินทรัพย์ (Assets)และ 2. หนี้สินและทุน(Liabilities and
capital)
- เงินฝากขั้นแรก (Primary deposits) คือ เงินสดที่มีผู้นำมาฝากเข้าบัญชีเงินฝากกระแสรายวันที่
ธนาคารพาณิชย์ ในจำนวนนี้ธนาคารจะเก็บสำรองไว้ส่วนหนึ่ง เรียกว่าอัตราเงินสำรอง (Reserve ratio)
อัตราเงินสำรองแบ่งได้ 2 ประเภท คือ 1.)อัตราเงินสำรองตามกฎหมาย(Legal reserve ratio: r) 2.)อัตรา
เงินสำรองส่วนเกิน(Excess reserve ratio:re )
ข้อสมมติสำหรับการวิเคราะห์การสร้างเงินฝากสูงสุด
1.อัตราเงินสดสำรองส่วนเกินเท่ากับ 0
2. ธนาคารที่ได้รับเงินฝากขั้นแรกจะนำเงินสดหลังหักสำรองตามกฎหมายไปปล่อยกู้ทั้งหมด

3. ผู้กู้เงินจากธนาคารจะไม่เบิกเป็นเงินสดแต่จะเปิดบัญชีกับธนาคารพาณิชย์นั้นหรือธนาคาร
อื่นๆก็ได้
4. อัตราเงินสดสำรองตามกฎหมายจะต้องต่ำกว่าร้อยละ 100
สมมติว่าเงินฝากขั้นแรก 100 บาทมาจากนาย A ฝากกับธนาคารพาณิชย์ ก. กำหนดให้อัตราเงิน
สำรองตามกฎหมายเท่ากับร้อยละ 10 ดังนั้น ส่วนที่ธนาคาร ก. ปล่อยกู้ได้คือ 90 บาท สมมติว่าปล่อยกู้
ให้กับนาย B และนาย Bได้นำเงิน 90 บาทนี้ฝากกับธนาคาร ข. และธนาคาร ข.ต้องเก็บสำรองเท่ากับ 9
บาท (0.1x90) ส่วนที่เหลือ 81 บาทจะปล่อยกู้ให้นาย C ทั้งหมด ไปอย่างนี้เรื่อยๆ